Programma 5 Wmo, jeugdzorg en participatiewet

Ontwikkelingen voor 2023

Voor het bereiken van bovenstaande ambitie gaan we het volgende doen in 2023.

We borgen onafhankelijke cliëntondersteuning en breiden deze uit met informele onafhankelijke cliëntondersteuning
Onafhankelijke cliëntondersteuning vervult een functie in het ondersteunen van inwoners bij het formuleren van hun hulpvraag en het zoeken naar oplossingen bij deze hulpvraag. In 2022 zijn we gestart met het plan van aanpak voor de doorontwikkeling van onafhankelijke cliëntondersteuning. In 2023 borgen wij een aantal onderdelen van dit plan binnen de reguliere (werk)afspraken met onze partners. In 2023 wordt een pilot uitgevoerd door MEE Gelderse Poort in samenwerking met Welzijn Rivierstroom om informele onafhankelijke cliëntondersteuning te ontwikkelen. Dit is een vorm van cliëntondersteuning die wordt uitgevoerd door ervaringsdeskundigen en/of geschoolde vrijwilligers. We verwachten dat dit voldoet in de vraag van inwoners om laagdrempelig, en eventueel voor een langere periode, door iemand te worden bijgestaan die aansluit bij de eigen belevingswereld. Gedurende 2023 monitoren wij het resultaat en evalueren wij of dit een vaste plek in het aanbod van onafhankelijke cliëntondersteuning kan krijgen.

We maken afspraken over de regionale samenwerking (inkoop) Wmo en Jeugd
In 2023 stellen we een nieuwe Dienstverleningsovereenkomst vast, waarin de uitvoering van de inkoop Wmo en jeugd geborgd is. Daarnaast versterken we de beleidsmatige regionale samenwerking op dit gebied in een Samenwerkingsovereenkomst tussen de samenwerkende gemeenten. In 2023 wordt ook de Regiovisie Jeugd vastgesteld, waarin specifiek de samenwerking op het gebied van jeugd wordt geïntensiveerd. Dit is een verplichting vanuit de Norm voor Opdrachtgeverschap die tijdens het VNG congres op 29 juni 2020 door de gemeenten is aangenomen.

We verbeteren de regionale inkoop Wmo en Jeugd door een aanbesteding en pilots
De regionale inkoop voor Wmo en jeugd geven we vorm op basis van de in 2021 vastgestelde regionale inkoopstrategie. Dat betekent dat in 2023 enerzijds de inkoop wordt uitgevoerd op basis van een aanbesteding in plaats van Open House, waardoor er minder aanbieders zullen zijn. Anderzijds worden er pilots opgezet en uitgevoerd die leiden tot inzicht in wenselijke transformaties op het gebied van inkoop. Dit alles met als doel om de kwaliteit en resultaatgerichtheid van de ingekochte hulp en ondersteuning te vergroten en meer grip te krijgen op de financiën.
In de regionale inkoop nemen wij het tegengaan van zorgfraude mee. In de aanbesteding hebben we extra eisen opgenomen, waar aanbieders aan moeten voldoen en we gaan werken met een screeningsprotocol, waarmee we frauderende aanbieders kunnen weren uit onze regio.

De Hervormingsagenda Jeugd krijgt vorm
Het huidige jeugdstelsel is niet houdbaar. Daarom stellen het ministerie van VWS, zorgaanbieders, cliënten(vertegenwoordigers), professionals en de VNG samen de Hervormingsagenda Jeugd 2022-2028 op, om de hulpverlening te verbeteren en het jeugdstelsel beter beheersbaar te maken. Volgens de huidige planning wordt de Hervormingsagenda vastgesteld in november 2022.Vooruitlopend hierop hebben het rijk en de VNG afspraken gemaakt over de te verwachten ruimte in de gemeentelijke begroting (Zie ook Wat mag het kosten?). In onze begroting mogen wij rekening houden met extra te verwachten jeugdmiddelen, maar ook met een besparing. Het rijk draagt de verantwoordelijkheid om tot deze besparing te komen. Concreet betekent dit dat het aan het rijk is om de besparing in te vullen met (wettelijke) maatregelen. Het gaat daarbij om maatregelen waardoor wij minder middelen nodig hebben of waarbij alternatieve inkomsten gegenereerd kunnen worden (bijvoorbeeld door middel van de invoering van een eigen bijdrage).

We werken verder aan een passend mantelzorgaanbod
In 2023 werken we verder aan een passend ondersteuningsaanbod aan mantelzorgers zodat zij beter toegerust zijn voor hun zorgtaak. Voor de jonge mantelzorger zetten we in op meer en beter samenwerken tussen de partners die werken met jeugdigen. De huidige samenwerking tussen Eleos en Mozaïek wordt versterkt. Verder onderzoeken we in 2023 in samenwerking met partners het aanbod voor jonge mantelzorgers. We brengen in kaart wat het huidige aanbod is, of er aanbod wordt gemist en of het wenselijk is om bestaand aanbod uit te breiden.

We begeleiden inwoners naar passend werk
Binnen de Participatiewet verzorgt gemeente Buren voor onze gemeente de bemiddeling naar werk of, als dat nog niet haalbaar is, sociale activering van inwoners die een bijstandsuitkering ontvangen. Mensen met een arbeidsbeperking hebben soms ondersteuning nodig bij (betaald) werk. Bijvoorbeeld door een jobcoach op de werkvloer en/of door een loonkostensubsidie voor hun werkgever.
Speciale aandacht vraagt de begeleiding naar werk van statushouders. Zij moeten nog Nederlands leren en kennen de gebruiken op de Nederlandse arbeidsmarkt nog niet. Tijdens het inburgeringstraject worden zij hierin begeleid, waar mogelijk in een duaal traject waarbij onderwijs wordt gecombineerd met (betaald) werk.

Inwoners met schulden bieden wij hulp
Dit doen wij door middel van een schuldregeling of budgetadvies. We streven ernaar schulden zoveel mogelijk te voorkomen of op te lossen als ze nog relatief klein zijn. Elke maand ontvangt de gemeente signalen van vaste lastenpartners over inwoners met betalingsproblemen. Deze inwoners benaderen we proactief met een (vrijblijvend) hulpaanbod in de vorm van formele of informele ondersteuning.

We geven uitvoering aan kabinetsmaatregelen ter bestrijding van armoede en koopkrachtverlies
Op het moment van schrijven is nog niet bekend welke aanvullende maatregelen minister Schouten van Armoedebeleid in 2023 gaat nemen om de in 2022 ontstane koopkrachtproblemen te beperken. Naar alle waarschijnlijkheid zal een deel van de maatregelen door gemeenten worden uitgevoerd.

We brengen in kaart welke stappen nodig zijn richting een dementievriendelijke gemeente
In het uitvoeringsplan Sociaal Domein is als deelresultaat opgenomen dat in 2024 is uitgezocht of en hoe de werkwijze ‘dementievriendelijke gemeente’ te implementeren is. In 2023 brengen we in kaart welke stappen we hiervoor moeten gaan zetten.

We willen eenzaamheid tegengaan door 'Samen is leuker'
Vanuit deze lokale samenwerking zetten we in op bewustwording van eenzaamheid en het bespreekbaar maken ervan. We stimuleren en faciliteren inwoners, vrijwilligers en organisaties om activiteiten gericht op het tegengaan van eenzaamheid uit te voeren onder de vlag van Samen is leuker en zich hieraan te verbinden. We verbeteren het herkennen en signaleren van eenzaamheid door zowel inwoners, vrijwilligers als professionals, en het doorverwijzen naar (collectief) aanbod. We zetten hierbij breed in op het thema eenzaamheid en hebben ook specifiek aandacht voor bepaalde groepen die meer kans hebben om eenzaamheid te ervaren zoals ouderen, jongeren, alleenstaanden, laaggeletterden en mensen met een beperking. In de landelijke Week tegen Eenzaamheid (najaar 2023) besteden we extra aandacht aan het thema.

We streven naar 550 Kindpakketten per jaar
Voor kinderen van ouders met een laag inkomen kennen we het Kindpakket Neder-Betuwe. Via het kindpakket verstrekken we kleding, een (tweedehands) fiets of laptop. Of wordt sportcontributie, zwemles of muziekles betaald. Zo kunnen kinderen meedoen ook al hebben hun ouders zelf geen financiële ruimte om deze zaken te betalen. We streven naar minstens 550 verstrekkingen “in natura” per jaar. Eind 2022 bekijken we hoe het aanvraagproces vanaf 2023 zo laagdrempelig mogelijk kan worden ingericht.

In 2023 verwachten we meer inburgeraars
Sinds 2022 zijn gemeenten weer verantwoordelijk voor de inburgering van inwoners van buiten de Europese Unie. Het gaat zowel om asielzoekers met een verblijfstatus (statushouders), als gezinsmigranten die met een Nederlander zijn getrouwd. Team Inburgering bij Regio Rivierenland begeleidt inburgeraars in het inburgeringsproces en helpt hen financieel zelfredzaam te worden. Taalonderwijs aan inburgeraars wordt verzorgd door ROC Rivor. Welzijnspartijen Sociom en Welzijn Rivierstroom helpen statushouders op weg in de lokale samenleving. Dit is maatwerk, waarbij wordt aangesloten bij de behoefte en mogelijkheden van de statushouder.
In 2023 zal het aantal inburgeraars flink hoger zijn dan in de afgelopen jaren, wat een behoorlijke druk en onzekerheid met zich meebrengt ten aanzien van de uitvoering en uitvoerbaarheid van deze wettelijke taak.

Wij zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor Beschermd Wonen
Het woonplaatsbeginsel én het financieel verdeelmodel zijn uitgesteld naar 1 januari 2024.
Voor 2023 staan diverse activiteiten en acties op de planning o.a. doorontwikkeling sluitende aanpak Wijk GGZ (inclusief participatiecoach), Inloop GGZ in de regio Rivierenland (inclusief ervaringsdeskundigheid), Ambulante zorgtrajecten Iriszorg, het voorkomen van huisuitzettingen, Begeleid wonen voor jongeren (jongvolwassenen): Kamers met Aandacht, Housing First, Anders Wonen, Uitstroomloket Rivierenland, IPS trajecten (werk en dagbesteding) en ‘Oog voor Elkaar’: bewustwordingscampagne met betrekking tot inclusie.

Maatschappelijke Opvang blijft vooralsnog tot 2026 de (financiële) verantwoordelijkheid van centrumgemeente Nijmegen.

Ontwikkelingen voor 2023

Voor het bereiken van bovenstaande ambitie gaan we het volgende doen in 2023.

Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst door bewegen, voeding en mentale gezondheid
Onder coördinatie van de JOGG-regisseur werken we aan ‘Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst’ . Thema’s waar we op inzetten zijn bewegen, voeding en mentale gezondheid. We doen dit onder meer door de uitrol van campagnes, de inzet op een gezonde school- en sportomgeving en het beter in beeld brengen van het aanbod voor een gezondere leefstijl. Om zo veel mogelijk inwoners te stimuleren naar een gezonde(re) leefstijl intensiveren we de communicatie over sport, bewegen en gezondheid in samenwerking met diverse partners en organisaties o.a. de GGD en het team van ‘Samen in beweging!’.

Met het Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit! willen wij een gezonde leefstijl van onze inwoners bevorderen
Samen met onze partners dragen we eraan bij dat alle inwoners van Neder-Betuwe de mogelijkheid hebben om zich bewust te worden van het belang van een gezonde leefstijl.
Met voldoende beweging en gezonde voeding en om te wonen, werken, leren en recreëren in een omgeving die hier structureel aandacht voor heeft en gezonde keuzes stimuleert. Hierbij is ook aandacht voor het tegengaan van roken, overgewicht en overmatig alcoholgebruik. We stimuleren inwoners en organisaties om zich te verbinden aan het Lokaal Akkoord en daarmee aan onze gezamenlijke ambitie voor gezonde(re) inwoners. Initiatieven die bijdragen aan een gezonde leefstijl ondersteunen wij met een financiële impuls.

Met Gemeenten Samen Gezond verbeteren wij onze aanpak voor het bevorderen van een gezond gewicht
In dit regionale project werken we samen met onze partners op het gebied van sport, bewegen, welzijn en gezondheid aan het verbeteren van onze aanpak gericht op het bevorderen van een gezond gewicht.

We bieden trainingen aan voor het versterken van de weerbaarheid en mentale gezondheid
Op scholen is steeds meer aandacht voor weerbaarheid. In 2023 worden zowel voor basisschoolleerlingen als voortgezet onderwijs leerlingen trainingen weerbaarheid aangeboden.
Daarnaast zetten we in op depressie-preventietrajecten voor jeugdigen en sluiten we aan bij trainingen die worden georganiseerd door partners en gericht zijn op de versterking van mentale gezondheid van zowel volwassenen als kinderen en jeugdigen.  

We ondersteunen inwoners met seniorenhuisbezoeken
In 2023 geeft Welzijn Rivierstroom uitvoering aan het plan seniorenhuisbezoeken. Het doel van de seniorenhuisbezoeken is inwoners proactief te informeren over voorzieningen en sociale activiteiten om eenzaamheid, sociaal isolement of andere problemen vroegtijdig te signaleren en mogelijk te voorkomen.  Hiermee ondersteunen we inwoners om vitaal ouder te worden.

We werken samen aan normaliseren
Zowel lokaal als regionaal voeren wij met diverse ketenpartners het maatschappelijke debat over normaliseren. Daarin werken we samen met bijvoorbeeld Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en Jeugd-GGZ. In de vorm van bijeenkomsten brengen we in kaart welke perspectieven eenieder heeft op normaliseren en welke kansen en knelpunten men ervaart. Zo wordt duidelijk welke mogelijkheden er zijn om de maatschappelijke beweging naar normaliseren beter vorm te geven.

De Gelderse Verbeteragenda helpt onze jeugdregio om te leren en te verbeteren
Na toekenning van subsidie door het rijk, zal in elke jeugdregio een veiligheidsteam starten met het ontwikkelen van een nieuwe werkwijze en het samen leren en verbeteren. Eén in een grote stad (Nijmegen) en één in een kleinere gemeente (Zaltbommel). Omdat het gaat om het op gang brengen van een brede beweging in de hele regio, sluiten de andere gemeenten aan bij een regionaal leer- en ontwikkeltraject, dat wordt afgesloten met een tussenevaluatie.
Daarnaast wordt de vernieuwde aanmeldroute tussen de gemeenten en de gecertificeerde instellingen verder doorontwikkeld en gemonitord.  

We ontwikkelen nieuw (collectief) preventief aanbod
Dit aanbod is gericht op het versterken van de leefwereld van het kind, het opvoedkundig klimaat binnen gezinnen en de algemene weerbaarheid van kinderen. Dit versterkt de draagkracht van kind, gezin en omgeving, waardoor er meer opgevangen kan worden als het eens wat moeilijker gaat. Dit draagt bij aan het terugdringen van onnodige inzet van jeugdhulp. (Zie ook Wat mag het kosten?)

We werken samen om jeugdoverlast tegen te gaan
Op verzoek van de partners die betrokken zijn bij jeugdoverlast en meer en beter samenwerken (de buitengewoon opsporingsambtenaars, wijkagenten en het jongerenwerk) zetten we verder in op de methodische aanpak. Intern versterken wij onze samenwerking en verbeteren wij onze aanpak met het opstellen van een heldere werkwijze en visie. Ook zetten we in op participatie van jeugdigen om zo goed mogelijk bij de wensen en mogelijkheden van de jeugd aan te sluiten en jeugdoverlast zo veel als mogelijk tegen te gaan.  

Met een Kansrijke Start dragen we bij aan de fysieke en mentale gezondheid
In Neder-Betuwe doen we al veel om te werken aan een kansrijke start voor ieder kind, zoals prenatale voorlichtingsavonden door o.a. de verloskundige, extra huisbezoeken tijdens de zwangerschap en bij kwetsbare gezinnen door het consultatiebureau, inloopspreekuren bij peuterspeelzalen en voorscholen door het consultatiebureau en het opzetten en begeleiden van moedergroepen. In 2023 sluiten we ons aan bij het rijksprogramma Kansrijke Start en gaan we een lokale coalitie vormen. Samen met partners bekijken we of we de huidige maatregelen kunnen versterken of uitbreiden.

Met de middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) bieden we laagdrempelige ondersteuning aan kinderen en ouders
In 2022 hebben we verschillende maatregelen genomen om laagdrempelige ondersteuning beter beschikbaar te maken en normaliseren meer vorm te geven in de praktijk. Zo hebben we het schoolmaatschappelijk werk uitgebreid, is vanuit het Kernpunt een jeugdconsulent met aandachtsgebied onderwijs gestart en hebben we het aantal pilots jeugdhulp in de school uitgebreid. De uitbreiding van het schoolmaatschappelijk werk zetten wij in 2023 voort en maken wij graag structureel (zie ook 'Wat mag het kosten?'). In 2023 monitoren we de inzet en in de kadernota 2024 doen wij hiervoor een voorstel.
De jeugdconsulent met aandachtsgebied onderwijs zetten wij met ingang van 2023 structureel voort.
De pilots jeugdhulp in de school lopen tot en met het schooljaar ’22-’23. Wij informeren uw raad medio 2023 of wij deze pilots of werkzame elementen daarvan structureel willen voortzetten.

Binnen het Betuws OOGO Passend onderwijs werken we samen aan de verbinding tussen onderwijs en gemeenten
Dit doen we met vier andere gemeenten, vier Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs (PO en VO) en het MBO. In september 2022 is de ontwikkelagenda vastgesteld. De gezamenlijke ambitie is dat er door de inzet minder jeugdhulp nodig zal zijn en/of minder arrangementen vanuit het samenwerkingsverband. In 2023 gaan ontwikkeltafels aan de slag met de daadwerkelijke invulling van de ontwikkelagenda.